تجهیزات آزمایشگاهی چیست؟

تجهیزات آزمایشگاهی شامل وسایل آزمایشگاهی هستند که دانشجویان رشته هایی نظیر فیزیک، شیمی و رشته علوم تجربی و محققین و دانشمندان از آن استفاده می کنند. برای خرید تجهیزات آزمایشگاهی باید از شرکت سازنده معتبر درخواست داد تا هم از نظر کیفیت و هم از نظر پشتیبانی و حتی ملاک مهم خرید ، تعویض و گارانتی وسایل آزمایشگاهی هست شامل شود. شرکت دانش بنیان بلورآزما در این مقاله لیست و توضیح و ویدیو کامل از تجهیزات آزمایشگاهی را در اختیار شما قرار داده تا بتوانید یک آزمایشگاه بروز و پیشرفته در ایران و حتی خارج از کشور داشته باشید.

ظروف آزمایشگاهی

ظروف آزمایشگاهی اولین نیاز مهم هر تجهیزات آزمایشگاهی است ،‌ به طور کلی ظروف آزمایشگاهی به واسطه مجاورت آنها با مواد شیمیایی مختلف، باید بسیار نسبت به انواع مواد شیمیایی مقاوم باشند. این مقاوت آنها تنها به مقاومت در برابر مواد شیمیایی محدود نمی شود و در بسیاری از کاربرها که نیاز به سرد کردن یا گرم کردن است، آنها در برابر سرما یا گرما قرار خواهند گرفت و در نتیجه لازم است که مقاوم حرارتی بالایی نیز داشته باشند.

بشر

بدون شک و تردید یکی از پر استفاده ترین ظروف در تجهیزات آزمایشگاهی و آزمایشگاه ها است . خیلی شبیه یک لیوان است لیوانی که روزانه با آن آب یا چای و… می نوشیم. ولی لبه این لیوان مانند پارچ است و خمیدگی در لبه دارد تا بتوانیم مایعاتی که داخل آن است به راحتی از آن خالی کنیم. معمولا از بشر برای انجام بسیاری از واکنش های شیمایی استفاده می شود.

ارلن

ارلن ها شبیه بشر هستند ولی دهانه نازک و باریکی دارند و برای نگه داری مایعات از آن استفاده می شود و در حین جابجایی، امکان ریختن ماده خیلی کم است. و یکی دیگه از مزایا استفاده ارلن ها با وجود دهانه باریک می شود محلولی که داخل آن است به راحتی همزد تا به صورت کامل ترکیب شود.

لوله آزمایش

لوله آزمایش هم یکی از وسایل پرکاربرد تجهیزات آزمایشگاهی و آزمایشگاه ها است. به صورت یک استوانه کوچک است که ته آن بسته است و سر آن باز است، جنس لوله آزمایش از شیشه است و کاربرد این لوله نگهداری انواع محلول ها و نمونه های مختلف است.

بالن

بالن ظرفی است که یک دهانه تنگ دارد و شبیه گلابی یا بسیار شبیه گلدان گل است. بالن ها حرارت را به صورت متوازن به ماده به داخل می رسانند، برای حرارت دادن و جوش آمدن بسیار مناسب هست و برای تقطیر نیز استفاده می شود.

استوانه مدرج

استوانه مدرج درجه بندی خیلی دقیقی رو بدنه خود دارد و از این استوانه برای اندازه گیری حجم محلول ومایع داخل آن استفاده می شود. دقت این استوانه نسبت به بشر خیلی بیش تر و دقیق تر است.(حجمی که روی بدنه بشر ها است به صورت تقریبی زده شده است و نباید از آن برای اندازه گیری مایع داخل استفاده کرد.)

پیپت

پیپت یک وسیله ای است که می توانیم با توجه به درجه ای که روی بدنه خود دارد به صورت دقیق یک مایع یا محلول را از ظرفی برداشته و به ظرف دیگر انتقال داد. اساس کار پیپت به صورت مکش است یعنی محلول را به داخل خود می کشد تا زمانی که نیروی مکش برقرار است محلول داخل آن است زمانی که آزاد شد محلول از پیپت تخلیه و روانه ظرف مورد نظر ما می شود.

بورت

بورت به شکل لوله استوانه ای دراز است که زیر آن یک شیر کوچک است. بورت برای اضافه کردن ذره ذره یک مایع یا محلول به یک ظرف دیگر است. بورت در بالای ظرف قرار می گیرد و شیر آن باز می شود. درجه بندی بورت ها به دقیق و حجم مایع درون آن به دقت درجه ای روی بدنه آن زده شده قابل خواندن است.

پیست

پیست ظرفی است که مایعات پرکاربرد مثل آب مقطر و الکل و… نگهداری می شود که کاربرد آن برای اضافه کردن مایعاتی که گفته شد به محلول یا برای شسشتو و… مورد استفاده قرار می گیرد و جنس آن پلاستیکی و حالت انعطاف پذیری دارد و با فشار دادن پاره و شکسته نمی شود. برای خروج مایع از پیست هم آن را فشار میدهیم و مایع از نی کوچکی که بالای آن است خارج می شود.

قیف

قیف های آزمایشگاه جنس آن شیشه ای هست و کاربرد قیف آزمایشگاه نیز مانند قیف معمولی است ، بیشتر برای انتقال پودر های جامد و مایعات به ظروف مختلف استفاده می شود.

قرابه شیشه ای

قرابه یا بطری های سایز بزرگ هست که جنس آن شیشه ای و در آشپزخانه ها و آزمایشگاه ها استفاده می شود، درب این قرابه یا بطری ها از جنس پلاستیک یا چوب پنبه است.

بوته چینی

بوته چینی یکی از تجهیزات آزمایشگاهی و ظروف آزمایشگاه است که زیر آن صاف است و شکل آن شبیه مخروط است. جنس این بوته ها معمولا مثل ظروف چینی است، کاربرد بوته چینی برای سوزاندن و حرارت دادن مواد جامد با مقدار کم، خشک کردن، ذوب کردن و تجزیه مواد جامد داخل کوره الکتریکی به کار می رود. بوته چینی تحمل حرارت بالا و قابلیت گرم شدن به صورت شعله مستقیم یا کوره الکتریکی را دارد.

شیشه ویال

شیشه ویال ظرف کوچکی است که برای نگهداری محلول یا مایع یا پودر استفاده می شود. درب شیشه ویال پلاستیکی است و می توانیم مقدار محلول را به صورت تک دوز یا چند دوز نگهداری کنیم، ویژگی اصلی شیشه ویال استفاده مکرر از محلول را برای ما فراهم می کند.

سبد آزمایشگاه

سبد آزمایشگاه برای شست و شو و خشک کردن تجهیزات آزمایشگاهی استفاده می شود، سبد آزمایشگاه مقاوم است در برابر حلال های رایج آزمایشگاهی و از استیل ضد زنگ ساخته شده است.

درپوش آزمایشگاه

درپوش آزمایشگاه از جنس پلاستیک است و برای مسدود کردن در تجهیزات و شیشه آلات کاربرد زیادی دارد. این درپوش آزمایشگاه شباهت زیادی به چوب پنبه دارد ولی جنس آن ها فرق دارد.

رک آزمایشگاه

رک آزمایشگاه یا جا لوله ای برای نگه داشتن و انتقال لوله های آزمایشگاه استفاده می شود، رک آزمایشگاه از جنس های مختلفی از جمله پلاستیکی و چوبی و فلزی و… ساخته شده است که هرکدام قادر به تحمل دمایی متفاوت هستند و این رک ها قابل شستشو هستند.

ابزار های آزمایشگاه

ابزار هایی که در اکثر آزمایشگاه ها استفاده می شود شامل:

انبر و پنس

انبر و پنس یکی از تجهیزات آزمایشگاهی پر کاربرد در آزمایشگاه ها است که مدل های مختلفی دارد و کاربرد این ابزار در آزمایشگاه برای برداشتن و گذاشتن یک نمونه روی ترازو، برداشتن اجسامی که نمی توانیم آن را با دست بر داریم به اصطلاح برای پوست ما ضرر دارد و یا باعث خطری برای ما می شود و یا می توانیم ماده جامد را با استفاده از انبر و پنس برداشته و آن را روی حرارت نگه داریم.

قاشقک و اسپاتول

قاشقک و اسپاتول ابزار کوچک و درهمه آزمایشگاه استفاده می شود، اسپاتول آزمایشگاه یک وسیله ای است ازجنس فلز که دارای کاربرد های متنوعی است. در آزمایشگاه ها زمانی که با مواد شیمایی کار میکنیم برای جابجا کردن و انتقال ماده به ظرف دیگر استفاده می شود. بعد از اینکه ماده را جابجا یا انتقال دادیم حتما باید قاشقک و اسپاتول را تمیز کنیم چون اگر تمیز نکنیم و ماده دیگری را برداریم ممکن است نتیجه آزمایش یا… تاثیر بگذارد.

چاقو و قیچی آزمایشگاه

چاقو و قیچی آزمایشگاه در مدل های متفاوتی وجود دارد مثل قیچی جراحی، قیچی نوک تیز، کاردک ها و…

وسایل گرمایشی آزمایشگاه

وسایل گرمایشی که در تمام آزمایشگاه ها استفاده می شود و مهم ترین تجهیزات آزمایشگاهی است شامل:

چراغ الکلی آزمایشگاه

چراغ الکلی آزمایشگاه یکی از مهم ترین تجهیزات آزمایشگاهی است که داری مخزنی پر شده از الکل است که یک فیتیله داخل آن فرو رفته و شعله آن بدون دود است. در آزمایشگاه از چراغ الکلی برای استریل کردن لوپ ها و سوزن ها و… مورد استفاده قرار می گیرد. چراغ الکلی یک محفظه شیشه ای که به صورت استوانه ای دهان گشاد با یک درپوش و یک فیتیله نخی دارد. درپوش بالای فیتیله ای که داخل الکل هست برای خاموش کردن شعله مورد استفاده قرار میگیرد و مانع سوختن و تبخیر الکل می شود.

سه پایه آزمایشگاه

سه پایه آزمایشگاه یکی دیگر از مهم ترین تجهیزات آزمایشگاهی است که از جنس فلز ساخته شده و دارای سه پایه و یک نگهدارنده بر روی آن است، از سه پایه آزمایشگاه می توان برای

1. گرم کردن ظروف آزمایشگاه به کمک شعله
2. برای خنک کردن ظروف داغ
3. توری نسوز یا مثلث نسوز روی سه پایه ها قرارمیگیرد
4. در برابر حرارت مقاوم است
5. سه پایه آزمایشگاه بسیار سبک است

دستگاه دسیکاتور

دستگاه دسیکاتور پرطرفدار و پر استفاده در تجهیزات آزمایشگاهی ۲ نمونه است که شامل:

دستگاه دسیکاتور مدل ( Desiccator for materials )

این دستگاه معمولا برای خشک کردن مواد استفاده می شود. در این مدل از دیسکاتور ها یک شیر قرار دارد که به پمپ خلا متصل شده و از آن برای تخلیه هوا و رطوبت داخل محفظه دسیکاتور استفاده می شود، ظرف شیشه ای دسیکاتور دارای دو شکل شیردار و بدون شیر است. دسیکاتور بدون شیر برای رطوبت گیری مواد و ظروف مورد استفاده قرار می گیرد. در برخی از آزمایش ها زمانی که ماده از کوره بعد از خشک شدن خارج می شود برای اینکه رطوبتی به خود جذب نکند داخل این وسیله گذاشته می شود. معمولا ظروفی مانند بوته و… که حاوی ماده مورد آزمایش است روی صفحه شبکه دار دسیکاتور قرار می گیرد. نوع دسیکاتور شیر دار توانایی ایجاد خلا را دارد که با اتصال آن از طریق این شیر به پمپ خلا می تواند محیط داخل این ظرف شیشه ای را فاقد رطوبت و هوا کرد که برای انجام آزمایش های خاص مورد استفاده قرار می گیرد.

دستگاه دسیکاتور مدل ( Vacuo-Temp )

این مدل از دسیکاتور شبیه قابلمه و از جنس شیشه یا فلز می باشد که هوا نمی تواند داخل آن نفوذ کند و برای نگه داشتن مواد شیمیایی آزمایشگاه که به رطوبت حساس اند، استفاده می شود. همچنین از این دستگاه برای خشک کردن مواد مانند خاک توسط خلا و یا جلوگیری از نفوذ اضافه رطوبت بوسیله سلیکاژل استفاده می شود.

ابزار های نوری و میکروسکوپ ها

استریو میکروسکوپ

استریو میکروسکوپ یا استریوسکوپ یک نوع میکروسکوپ چشمی است که برای مشاهده نمونه تحت بزرگنمایی اندک ، معمولا با استفاده از نور منعکس شده از منبع یک شیء تا انتقال نور از میان آن ، استفاده می شود.

این دستگاه استریو میکروسکوپ از دو مسیر چشمی متفاوت با دو عدسی چشمی و شیئی استفاده می کند تا زاویه های مشاهده ی اندکی متفاوت برای چشم چپ و راست فراهم شود. استریو میکروسکوپ اغلب برای مطالعه ی سطوح نمونه های جامد یا برای انجام کار از فاصله ی نزدیک نظیر تشریح ، میکرو جراحی ، ساخت تخته ی مدار و… استفاده می شود.این دستگاه استریو میکروسکوپ دارای بزرگنمایی ۵۰ برابر و قابلیت نصب دوربین می باشد و در برسی اجزا و موجوداتی که دارای بعد و حجم می باشند.

میکروسکوپ نوری

میکروسکوپ نوری یا ریزنمای نوری یکی از انواع میکروسکوپ ها است که از نور مرئی و سیستمی تشکیل شده از چند لنز برای بزرگنمایی اجسام، موجودات و ساختار موادی که با چشم غیر مسلح قابل بررسی نیستند، کاربرد دارد.  میکروسکوپ های نوری انواع مختلفی دارند که از ساده شروع شده تا میکروسکوپ های بسیار پیچیده برای وضوح بالاتر استفاده می‌شوند.

ساختمان اصلی میکروسکوپ نوری شامل عدسی چشمی و عدسی شیئ، دسته یا بدنه صفحه چرخان، صفحه میکروسکوپ، دیافراگم، منبع نور، گیره های صفحه، پیچ ماکرومتری، پیچ میکرومتری و پایه است.

دوربین میکروسکوپ

دوربین میکروسکوپ با بزرگنمایی مختلف و پیکسل های متغیر قابلیت نصب روی انواع میکروسکوپ های بیولوژی و لوپ های دوچشمی را دارد و این محصول به تنهایی کارایی ندارد، با توجه به کیفیت بالای این دوربین توصیه میشود برای لوپ های زومیک حرفه ای و میکروسکوپ های حرفه ای 1600 برابر حرفه ای انتخاب گردد تا به حداکثر کیفیت این دوربین میکروسکوپ دسترسی داشته باشیم.

میکروپلیت واشر

میکروپلیت واشر یا شستشو دهنده پلیت از جمله دستگاه تجهیزات آزمایشگاهی است که برای انجام عملیات شستشو طراحی شده است.

کووت ( سل )

کووت یا سل آزمایشگاهی محفظه های شفافی هستند که محلول یا مایع آزمایش در آن ریخته شده و در جایگاه مخصوص خود که در مسیر نور تک رنگ تعبیه شده است قرار می گیرد.

کووت یا سل حاوی محلول نمونه مورد تجزیه است که معمولاً بسیار رقیق است و هرچه کووت طولانی تر باشد برای محلول های رقیق تر کاربرد دارد که حساسیت بالاتری دارند.

کووت یا سل به جنس های پلاستیک شفاف و شیشه ای یا کریستالی (کوارتز) و به حجم های مختلف وجود دارد. کووت پلاستیکی و شیشه ای برای محدوده طیف مرئی و کووت کوارتز برای محدوده فرابنفش استفاده می شود.

کوارتز شیشه ای با ثبت حرف G روی آنها و کووت کواترز با ثبت حرف S یا Q روی انها مشخص می شود.

قسمت انتهایی این سل ها به دو صورت Uشکل و مربعی وجود دارد که هر کدام برای دستگاه های مشخصی قابل استفاده هستند.

انتها مربعی از U شکل پرکاربرد تر است، زیرا هنگام عبور نور به دلیل شکل مربعی انتها نور کمتری نسبت به انتها گرد از بین می رود.

رفرکتومتر پرتابل

دستگاه رفرکتومتر پرتابل  که به آن دستگاه رفرکتومتر آزمایشگاهی پرتابل  هم می گویند، رفراکتومتری با قابلیت جا به جایی آسان است که از این رو در هر شرایط و مکانی قابل استفاده می باشد و به کارگیری آن موجب صرفه جویی در زمان می شود.

از این دستگاه رفرکتومتر پرتابل برای اندازه گیری غلظت و ضریب شکست محلول کاربرد دارد و دستگاه رفراکتومتر آزمایشگاهی پرتابل جهت اندازه گیری میزان خلوص مواد از طریق سنجش ضریب شکست محلول مورد استفاده قرار می گیرد.

میکروپلیت ریدر

میکروپلیت ریدر به نام های میکروفتومتریک یا پلیت ریدر، دستگاه الایزا ریدر و خوانش گر الایزهم شناخته می شود که یک اسپکتروفوتومتر تخصصی بوده که خواندن نتایج فتومتریک آزمایش الایزا طراحی شده است.

از تکنیک الیزا به منظور تعیین حضور آنتی بادی ها یا آنتی ژن های اختصاصی در نمونه ها استفاده می شود و این تکنیک براساس تشخیص یک آنتی ژن یا آنتی بادی روی یک سطح جامد به صورت مستقیم یا ثانویه، به کمک آنتی بادی های نشاندار و ایجاد شدن محصولاتی استوار است که می توان آنها را توسط اسپکتروفوتومتر خواند.

اندازه گیری OD

اندازه گیری OD یک ابزار قوی و آسان برای اندازه گیری تراکم سلول ها است که این ابزار قوی انواع کووت ها یا سل ها و لوله ها را می پذیرد.

فلیم فتومتر

فلیم فتومتر یا نورسنجی شعله که شاخه ای از طیف سنجی اتمی است که برای تجزیه و تحلیل مواد شیمیایی غیرآلی برای تعیین غلظت یون­ های فلزاتی استفاده می شود و دستگاه فلیم فوتومتر برای اندازه گیری غلظت یون های فلزی سدیم، لیتیم، پتاسیم، کلسیم، باریم و … طراحی شده است.

اسپکتروفوتومتر تک پرتویی

اسپکتروفوتومتر تک پرتویی مبنای طیف‌سنجی جذب نور فرابنفش یا مرئی توسط مواد با ترکیبات شیمیایی گوناگون است که طیف‌های متمایزی را ارائه میدهند، با برهمکنش بین نور و ماده، پدیده های جذب، عبور و یا امکان ظهور دارند.

هنگامی که ماده نور را جذب میکند، تحریک (برانگیخته) میشود و از آنجایی که الکترون های تمامی مواد مولکولی تمایل دارند که پس از برانگیختگی، به حالت تعادلی قبل بازگردند و در نتیجه در هنگام برگشت، طیفی از انرژی تولید میشود.

کار اصلی اسپکتروفوتومتر های تک پرتویی خوانش این طیف ها و تعیین دیگر مشخصات ماده بر اساس آنها است.

اسپکتروفوتومتر دابل بیم یا دو پرتویی

اسپکتروفوتومتر دابل بیم یا دو پرتویی، همانند اسپکتروفوتومتر دو پرتویی OPAL، نیازی به تعویض ماده مرجع وجود ندارد و همزمان با نمونه یا نمونه های مجهول در دستگاه قرار گرفته و آنالیز می شود.

نور خروجی از منبع نور به دو قسمت تقسیم می گردد، یکی از پرتوها از نمونه مجهول عبور می کند که منعکس کننده میزان جذب یا عبور نور در آن است، در حالی که دیگری از ماده  استاندارد (مرجع) می گذرد و انرژی لامپ را کنترل می کند.

در طراحی اسپکتروفوتومتر دابل بیم یا دو پرتویی، اطمینان بیشتری در اندازه گیری میزان جذب حاصل می شود و بسیار سریع عمل کرده و به دلیل عدم استفاده از قطعات متحرک، نتایج تکرار پذیرتر و پایدارتری ارائه می‌دهد.

میکروسکوپ فلورسنت

میکروسکوپ فلورسنت یکی از مهم‌ترین تجهیزات آزمایشگاهی و پرکاربردترین میکروسکوپ‌های مورد استفاده در علوم بیولوژیکی میکروسکوپ فلورسانس است این میکروسکوپ منبع نوری با شدت بسیار بالا را به ‌کار می‌گیرد که بخش‌های فلورسنت را در نمونه مورد نظر، تحریک می‌کند.

این بخش‌هایی از میکروسکوپ فلورسنت بازتابی با انرژی کمتر و طول موج بلندتر از خود ساطع می‌کند که در این حالت تصویری با بزرگ‌نمایی مناسب از نمونه ایجاد می‌شود که این ویژگی به محققان توانایی مشاهده اندامک‌های موردنظر یا ویژگی‌های منحصربه‌فرد سطح نمونه مورد بررسی را می‌دهد.

کاربرد میکروسکوپ فلورسنت:

1. سلول‌های خاص در یک جمعیت بزرگ‌تر با تکنیک‌هایی مانند FISH مشاهده کرد.
2. تصویربرداری از اجزای ساختاری نمونه‌های کوچک مانند سلول.
3. از مواد ژنتیکی درون سلول DNA و RNA تصویربرداری می کند.
4. مطالعه زیست‌پذیری که در مورد جمعیت‌های سلولی انجام می شود.

سانتریفیوژ آزمایشگاهی

سانتریفیوژ آزمایشگاهی یک دستگاه است که برای جدا کردن مواد مختلف بر اساس چگالی آنها به کمک نیروی گرانش و اصطکاک استفاده می‌شود. این دستگاه از یک سری سرعت‌دهنده‌ها (موتورهای سانتریفیوژ) که به سبکی قابل تنظیم هستند، و یک محفظه دوار (کاسه سانتریفیوژ) که نمونه‌ها را در آن می‌گیرند، تشکیل شده است.

در هنگام عملکرد، سانتریفیوژ به سرعت بالا چرخانده می‌شود که این باعث ایجاد نیروی گرانش مصنوعی می‌شود که به نمونه‌ها اعمال می‌شود. نمونه‌های مختلف بر اساس چگالی خود در محلول، به طور مختلفی به اثر این نیروی گرانش پاسخ می‌دهند و از هم جدا می‌شوند. به عبارت دیگر، مواد با چگالی بالاتر به قسمت‌های دورتر از محور چرخش کشیده می‌شوند و مواد با چگالی کمتر به قسمت‌های نزدیکتر به محور چرخش کشیده می‌شوند.

استفاده از سانتریفیوژ آزمایشگاهی در آزمایشگاه‌های مختلف بسیار گسترده است. این دستگاه برای جدا کردن مواد مختلف از هم مانند سلول‌های خون، DNA، پروتئین‌ها، و دیگر ذرات و مواد بیولوژیکی استفاده می‌شود. همچنین در شیمی، فیزیک، بیوشیمی، پزشکی، و دامپزشکی نیز از سانتریفیوژ برای جداسازی و تنقیح مواد مختلف استفاده می‌شود.

📣 این مقاله هر ماه بروزرسانی می شود و محتوا بیشتری به این مقاله اضافه خواهد شد ✅